Eenzaamheid

Hallokes,

 

Een van de gevolgen van de coronacrisis die zwaar onderschat worden is het psychologisch effect op lange termijn. Weken heeft men gesproken over hoe moeilijk het is voor alleenstaanden in tijden van isolatie. Maar er is weinig aandacht geweest voor het lange termijneffect. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt nochtans dat isolatie een zware impact heeft op zowel de psychische als het fysieke van de mens. Het is niet voor niets dat het nog steeds wordt gebruikt als foltertechniek.

‘Slaapstoornissen, lusteloosheid en hoofdpijn treden al op na een korte periode van isolatie. Onderzoekers vonden deze drie verschijnselen bij 80 % van de mensen die in isolatie geplaatst waren; meer dan de helft van hen had ook last van duizeligheid en hartkloppingen.’

Ook gebrek aan eetlust, problemen met de spijsvertering en gewichtsverlies komen vaak voor, naast zweten, rug-en gewrichtsklachten, verslechtering van de ogen, trillen, kouwelijkheid en toename van al bestaande ziekten.

Het toepassen van isolatie maakt dus gezonde mensen ziek, en mensen met een psychische kwetsbaarheid zieker. Dit komt omdat mensen sociale wezens zijn. We zijn afhankelijk van contact met medemensen om een mentaal evenwicht te bewaren en negatieve gedachten van de lange dagen kwijt te raken. Ongetwijfeld zijn de intelligentere, geestelijk gezonde ingesloten beter in staat om weerstand te bieden aan dit gebrek aan contact, maar zelfs de meest capabele personen zullen een negatief effect op hun geestelijke gezondheid ervaren.

Dit zijn effecten als men mensen gedurende korte periode totaal isoleert. Maar dat is toch niet het geval bij mensen die gewoon in quarantaine moeten door corona? Ik vermoed dat de effecten op termijn gelijkaardig zijn. Er kan nog contact zijn met de buitenwereld maar de ervaring van de beperkingen moeten toch wel wegen. Elke dag terug alleen eten, steeds dezelfde 4 muren om op te kijken. Ook al heb je online nog voldoende contacten, ik zou het er moeilijk mee hebben. Op een bepaald moment hunker je toch naar fysiek contact? Of is dit een nieuw moment van natuurlijke selectie. Mensen die zich weten aan te passen aan een leven dat verschuift naar een digitale wereld zullen sterker worden en gemakkelijker hun genen doorgeven. Of is deze omschakeling al gebeurd?

Het aantal alleenstaanden neemt al jaren toe. In 2018 waren 35% van de huishoudens alleenstaanden. Dat lijkt mij al enorm veel.

Ik vraag me af hoe zij deze periode hebben doorgemaakt. “What doesn’t kill you, makes you stronger” zou je kunnen zeggen. We mogen echter niet vergeten dat er een verschil is tussen alleen zijn en eenzaam zijn. Er zijn mensen die heel goed om kunnen met het alleen zijn. Maar ik denk dat eenzaamheid een stille doder is. Een maatschappelijke ziekte die nog niet erkend is. Eenzaamheid laat je verweesd achter. Het ontneemt je structuur en regelmaat. Op het einde is er enkel nog een leegte. Een leegte die niet meer te vullen valt.

DSM

Zou eenzaamheid zijn plaats verdienen op de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder? Hebben we al voldoende ‘eenzaten’ om het op een van de lijsten van deze gebruiksaanwijzing te zetten? Verdienen de eenzaten een hokje in dit systeem?

Ik moet eerlijk zeggen dat ik er onvoldoende over weet om daarop te antwoorden. Wat zouden de criteria zijn om eenzaamheid te vatten? Zich alleen voelen? Maar niet iedereen heeft daar moeite mee. Te weinig sociaal contact hebben? Spreken we hier dan over hoeveel keer per week je met iemand praat? Mag dit ook iemand van op school zijn? Als je eenzaam bent, voel je je dan verdrietig?

Of gaat het gewoon voer een fundamenteel gemis. Het gemis dat je een leeg gevoel geeft, zoals honger. Je hebt een honger naar meer. Een honger naar geborgenheid. Een honger naar kunnen delen. In de film ‘the lobster’ maken we kennis met een maatschappij waar alleenstaanden als een bedreiging worden gezien. Iedere single wordt opgepakt en naar en kamp gebracht. Daar hebben ze 30 dagen om een partner te vinden anders worden ze getransformeerd in een dier.

Onze maatschappij vandaag gaat niet zo ver maar alleen zijn wordt nog steeds ervaren als een ‘falen’. Alsof je te kort schiet als je geen partner hebt. Onze westerse maatschappij is nog steeds ingericht volgens het klassieke gezinsbeeld.

Hoe vervelend is het niet dat die ene persoon een partner meebrengt. Hoe ongemakkelijk is het moment dat de koppels praten over hun relatiedeugden of frustraties en jij helemaal niets te vertellen hebt. Is dat het moment at men afhaakt en afstand neemt? Zijn dit redenen waarom me minder sociaal contact zoekt?

Ik denk dat je stevig in je vel moet zitten om als je lang alleen bent, je niet eenzaam te gaan voelen. Vriendschap lijkt mij et enigste redmiddel hiervoor. En dat geeft mij troost. Want vriendschap geeft mij een gevoel van geborgenheid